Informacje historyczne o Pogorzelicach (Langeböse) ze źródeł niemieckich

W roku 1717 w miejscowości istniało 15 domów, w roku 1784 – 19 ognisk domowych, w roku 1925 – 78 domów, w roku 1939 – 60 zagród chłopskich.

Ilość mieszkańców kształtowała się na poziomie: w roku 1874 – 666 osób, w roku 1912 – 574 osoby, w roku 1939 – 658 osób.

Kartoteka ” Heimatortskartei Pommern” wskazuje, że po II wojnie światowej w miejscowości zamieszkiwało jeszcze 579 niemieckich mieszkańców wsi, a 56 osób określono jako zaginione.

Tomtz Bakul – rolnik

Eick Barthold – rolnik

Gorschole (?), Marcenk, Jürgen Höfener Cossäth – rolnik

Michel Kosick – rolnik

Hanß Kruse – rolnik

Jon Peest – rolnik

Jürgen Putzke, Cossäth

Christian Selcke – rolnik

Greger Stiep – rolnik

? von Stoyenthin (pułkownik) –  właściciel

Lorentz Christoph von Stoyenthin – właściciel

Peter Otto von Stoyenthin – właściciel

Hanß Jürgen Ventzke – rolnik

Pawel Zoßk – rolnik

Źródła: Adelheid von Livonius, “Hufenklassifkation von 1717/19” (Znajdują się w archiwum Landesarchiv Greifswald. Zbiór 10 grubych tomów klasyfikowanych jako “Repositur 7a”. Tutaj: http://hinterpommern.de/Wegweiser/)

W latach 1779-1806 pomorski uczony i pastor Wilhelm Ludwig Brüggemann (1743-1817) wydał drukiem pracę “Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl Preußischen Herzogthums Vor- und Hinterpommern“.

Składała się ona z trzech części:

1. Część 1, „Allgemeine Einleitung und Beschreibung des Preußischen Vorpommern“, Stettin, 1779, 288 stron.
2. Część 2, „Beschreibung der zu dem Gerichtsbezirk der Königl. Landescollegien in Stettin gehörigen Hinterpommerschen Kreise“, Tom 1, Stettin, 1784, strony 1-460.
3. Część 2, „Beschreibung der zu dem Gerichtsbezirk der Königl. Landescollegien in Cößlin gehörigen Hinterpommerschen Kreise“, Tom 2, Stettin, 1784, strony 461-1120 (kolejna numeracja stron od części 2, tomu 1).

Publikacje te zawierają indeks wszystkim miejscowości Królestwa Pruskiego Księstwa Przednio i Tylnego Pomorza (w tym również spis wszystkich szlacheckich dworów) – szczegółowy spis treści można znaleźć pod adresem http://www.charly.ping.de (strona domowa Klaus-Dieter Kreplin).

 

W części 2, tom 2, na stronie 977f. można znaleźć następujący tekstem opisujący miejscowość Langeböse:

Niemiecka książka adresowa (Reichsadressbuch) 1912, str. 2711:
Langeböse: Region Koszalin (Köslin), Kraj Słupsk (Stolp-Land), Sąd Rejonowy Lębork (Lauenburg), 574 zamieszkujących,
Połączenie szynowe: linia Gdańsk (Danzig) – Słupsk (Stolp) (Leśnice – Lischnitz), Poczta, zelektryfikowana, ztelefonizowana, 1 ewangelicki kościół.

Piekarz i sklepikarz: Loeck
Punkt bankowy: Wiejska Kasa Oszczędnościowo-Pożyczkowa, E.G.m.b.H.
Fabryka kruszywa: von Massow
Restauracja: Loeck.

Fragment książki Karla-Heinza Pagel’a “Der Landkreis Stolp in Pommern” (źródło: www.stolp.de):

 

W skład miejscowości wchodziły:

1) Bonkow (Bąkowo)

2) Langeböse-Bahnhof (Stacja Pogorzelice)

3) Langeböser Mühle (Młyn w Pogorzelicach – obecnie zniszczony)

4) Vorwerk (Folwark)

5) Alt Wussitten (Białe Domy – obecnie zniszczone)
6) Dzielnica Lyps lub od 1937 roku Lüps (obecnie zniszczony)

 

 

Powierzchnia geograficzna: 1522 ha
Liczba domów w 1925 roku: 78
Liczba gospodarstw domowych: 177
Liczba ludności w dniu 17 maja 1939 roku: 658
Sołtys do 1931: … Gerlach
Burmistrz do 1937: karczmarz Friedrich Gerlach
W 1939 roku w Langeböse istniało 60 zagród chłopskich.
Ekonomicznie Langeböse zorientowane były na Lębork (Lauenburg) (oddalony tylko o 10 kilometrów na wschód), a nie na Słupsk (Stolp).

 

 

– Piekarz – Erwin Schmöckel,
– Dekarz – Otto Kebschull,
– Rzeźnik – Alfred Perlick,
– Hodowca – Julius Kamin,
– Karczma i sklep kolonialny – P. Bogs, Dombrowe i Friedricha Gerlach,
– Młyn – Otto Magdsick,
– Kowal – Johannes Lichtfuß.

Langeböse należał do parafii Skórowo (Schurow), w okręgu kościelnym Słupsk – Stare Miasto (Stolp-Altstadt). W roku 1859 miejscowość wybudowała własny kościół. Postawiono go w „małym lasku”, na lewo od drogi na Bąkowo (Bochow). Ołtarz wybudowany w stylu neogotyckim robił wrażenie poprzez umieszczenie w nim obrazu Chrystusa.

 

 

 

 

Księgi parafialne ze Skórowa (Schurow): urodzeń z lat 1864-1946, małżeństw z lat 1862-1944, zmarłych z lat 1869-1946, są dostępne w Archiwum Państwowym w Koszalinie, dodatkowo są sfilmowane przez mormonów księgi urodzeń z lat 1864-1870, małżeństw z lat 1862-1870 (nr filmu 904696, It. 1-2), numer partii 8725220.

 

 

Prawdopodobnie w roku 1921 uległ pożarowi stary budynek szkoły, a w roku 1926 wybudowano nową szkołę przy ulicy Reichsstraße pod numerem 2. Posiadała ona dwie klasy, pokój nauczycielski i dwa mieszkania nauczycielskie. Szkoła do 1932 roku była szkołą czteroetapową. W czterech klasach uczyło się 135 uczniów pod opieką trzech nauczycieli (w tym jednej nauczycielki). Do szkoły uczęszczały również dzieci z Darżewa (Darsow).

Nauczyciele i nauczycielki: Pan Rhode, Pan Rohner, Pan Raddatz, Pan Arnold Zehm, Pan Scheewe, Pani Streit, Pani Giebeler, Pani Lemke, Pani Eva Marie Kunkel.

 

Są dostępne następujące księgi: urodzeń z lat 1874-1895, małżeństw z lat 1874-1883 i 1885-1895, zgonów z lat 1874-1895 w Archiwum Państwowym w Koszalinie, Oddział w Słupsku, a także księgi urodzeń z lat 1897-1945, małżeństw z lat 1897-1938 i zgonów z lat 1897-1945 w Archiwum Urzędu Stanu Cywilnego w Słupsku. Ponadto sfilmowane przez mormonów księgi (Kirche Jesu Christi der Heiligen der Letzten Tage, Salt Lake City, Utah, USA – The Genealogical Society of Utah, 1981, 1988) znajdujące się w Niemczech oraz USA: urodzeń z lat 1874-1880, małżeństw z lat 1874-1875, zgonów z lat 1874-1880 (numer filmu: 1201422, 7-10; 1618551, 19; 1618552,1).

 

W Archiwum Państwowym w Greifswald (Niemcy) po zagłębieniu się w akta można odszukać dokumenty skarbowe dotyczące Langeböse (1877-1886, 1896-1899): Rep. 82 (Stolp), renty bankowe prowincjału Szczecin (Stettin), 1191, sprawozdania z kontroli w latach 1943/1944 dla Langeböse: Rep. 90a, Urząd Skarbowy Słupsk (Stolp) (Pom.) 2.

Ten “Plan zamieszkania Langeböse“ został stworzony przez Kurta von Massow i uzupełnione przez Lothara Wolffa.
Niestety ze względu na braki w archiwach, czasami zostały wymienione tylko nazwiska mieszkańców. Pisownia nazwisk czasem jest różna, ale czy jest to pomyłka, czy nie – tego nie wiem.

 

Dom	Posiadacz	Stan	Mieszkaniec
1	własność dworska		von Massow
2	dom prywatny		Otto Behnke
3	dom prywatny		Emil Lichtfuß
4	dom prywatny		Richard Groth
5	dom prywatny	zniszczony	Otto Groth
6	własność dworska		Karl Taube, Kurt Hardies
7	własność dworska	zniszczony	Dombrowe (piekarnia i szynkarz)
8	dom prywatny		Scherwart (żandarm)
9	dom prywatny	zniszczony	Julius Kamin (hodowca), Noffke, Manthey, Karl Gustke (“Stary Zamek”)
10	dom prywatny		Erich Remer, Walter Kuchenbecker, Rudolf Kresin
11	dom prywatny		Albert Tilly, Willi Tilly, Hermann Witt, Frau Poltrock, Anna Perlik
12	dom prywatny		Leo Pelzer, Friedr. Kranzkowski, Zahlmann
13	dom prywatny		Otto Kebschull (dekarz), August Heyer
13a	dom prywatny		Oskar Kebschull, Fritz Kebschull
14	dworzec	zniszczony	Tomschin, Frau Taube, Emil Wianz, Ernst Groth (kolejarz)
15	dworzec		Schubring, Schmidt (kolejarz)
16	własność dworska		Küster, Albert Völkner, Frau Matz, Ahlers, August Jordan, August Zilinski,
16	własność dworska		Erich Schwuchow, Paul Kresin, Willi Wolzke
17	własność dworska		Albert Jordan, Otto Jordan, Friedr. Lossin, Anna Kunkel
18	własność dworska		Unglaube, Ernst Kresin, Emil Kobill, Mathilde Bandemer, Ernst Zoch
19	dom prywatny	zniszczony	Czolbe (mierniczy)
20	dom prywatny		Arnold Zehm, Schwe (szkoła)
21	dom prywatny		Friedrich Gerlach (karczma)
22	własność dworska	zniszczony	Johannes Lichtfuß (kowal), Albert Mertens
23	własność dworska		Paul Hermann, Bernhard Mischke
24	własność dworska	zniszczony	Otto Marz, August Behrend
25	własność dworska		Leo Peth, Hugo Neß
26	własność dworska	zniszczony	Willi Limberg, Hermann Peth
27	własność dworska	zniszczony	Max Kebschull, Erich Marquardt
28	własność dworska	zniszczony	Paul Birr, Willi Bergunde, Plinsky
28a	dworzec	zniszczony	Richard Prochnow (kolejarz)
29	własność dworska		Hermann Jeschke, August Behnke, Otto Ahlers, Paul Kresin, Paul Neß
30	dom prywatny		Alfred Perlik (rzeźnik), Leo Perlik
31	dom prywatny		Paul Bogs, Frau Landmann, Marschinski, Meier (krawiec, sklep kolonialny, poczta)
32	dom prywatny		Otto Sawusch, Frau Weiß
33	dom prywatny		Max Thrun, Otto Thrun
34	dom prywatny	zniszczony	Albert Kusch
35	dom prywatny		Otto Venske
36	własność dworska		Richard Wilke, Reinhold Hardies
37	dom prywatny		Emil Jeschke, Julius Brischke, Frau Kresin
38	dom prywatny		Hugo Bandemer, Richard Bandemer
39	dom prywatny		Paul Wetzel, Hermann Prochnow
40	własność dworska		Emil Blum, Paul Kresin
41	własność dworska	zniszczony	Otto Boike (kołodziej), Paul Leschmann
42	dom prywatny		Paul Troike
43	dom prywatny		Albert Wergowsky
44	dom prywatny		Willi Wianz
45	dom prywatny		Willi Kowalke
46	dom prywatny		Hugo Seilz
47	dom prywatny		Willi Schmult
48	dom prywatny	zniszczony	Erwin i Otto Magdsick (właściciel młyna)
49	dom prywatny		Wilhelm Wetzel, Arthur Müller
50	dom prywatny		Gustav Remer
51	dom prywatny		Franz Hildebrand
52	dom prywatny	zniszczony	Emil Kunkel (listonosz)
53	dom prywatny		Albert Zenke
53a	dom prywatny	zniszczony	Stauffert
54	dom prywatny		Paul Rhode, Birr
55	dom prywatny		Otto Kielack
56	dom prywatny	zniszczony	Gustav Hasse, Grete Wergowsky (przytułek)
57	własność dworska		Albert Gerlach
58	własność dworska	zniszczony	Paul Putzig
59	własność dworska	zniszczony	Franz Mews (leśniczy)
60	dom prywatny	zniszczony	Marose, Frau Küster
61	własność dworska		Claus von Massow, Meta Wolff geb. Neß (dom urzędowy)